Według obowiązujących przepisów* szerokość użytkowa schodów zewnętrznych do budynku powinna wynosić co najmniej 1,2 m – przy czym nie może być mniejsza niż szerokość użytkowa biegu schodowego w budynku. W wypadku domów jednorodzinnych szerokość biegu i spocznika schodów wewnętrznych nie może być mniejsza niż 80cm. Oprócz tego, liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.
Tyle mówią przepisy. Nie jest to jednak wszystko, o czym powinniśmy pamiętać. Jest jeszcze wzór, który pozwoli określić wygodną wysokość i długość stopnia: 2h+s=60-65cm – czyli suma podwójnej wysokości stopnia plus jego długość powinna mieścić się w granicach między 60 a 65cm. Nieco może mniej fundamentalna, ale równie istotna jest zasada, aby przy schodach zewnętrznych przyjmować większe wartości szerokości stopnia kosztem jego wysokości, czyli po polsku – dla naszej wygody lepsze na zewnątrz są schody dłuższe, lecz bardziej płaskie. Bardzo wygodne są na przykład stopnie o wymiarach 30-35cm (długość) na 15cm (wysokość). Długość stopnia w żadnym wypadku nie powinna być natomiast mniejsza niż 20-25cm – poniżej tej wartości schody robią się nie tylko niewygodne, ale wręcz niebezpieczne. Schody skonstruowane zgodnie z podanym wzorem umożliwiają wygodne chodzenie bez zmiany tempa, długości i rytmu kroków. To bardzo ważne, szczególnie jeśli będą znajdowały się w miejscu, które będziemy pokonywać wielokrotnie w ciągu dnia, na przykład przed wejściem do budynku.
Ze względu na ergonomię i komfort użytkowania znaczenie ma również liczba stopni. Naturalny rytm chodzenia człowieka zazwyczaj jest nieparzysty (bardziej naturalne jest dla nas wykonanie nieparzystej liczby kroków), stąd też dobrze, jeśli liczba stopni w biegu również jest nieparzysta.
* Większość regulacji dotyczących wznoszonych w Polsce budynków (oraz ich otoczenia) zawarta jest w rozporządzeniu Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Poz. 926 z 2013 r.).
Opisy do ilustracji
1/ Porównanie różnych proporcji schodów zewnętrznych, spełniających wymagania normowe i ergonomiczne (rys. Buszrem).
- Długość kroku dorosłego człowieka mieści się z reguły w zakresie 60-65cm. W tym wypadku – 65cm.
- Schody o wymiarach 10x45cm, bardzo łagodne, doskonałe jako tarasowe.
- Schody 15x35cm. Z reguły stosowane jako główne schody zewnętrzne, np. wejściowe do budynku.
- Schody 18x30cm. Proporcje stosowane czasem wewnątrz budynków, dość strome jak na schody zewnętrzne. Możliwe do zastosowania na przykład jako zejście techniczne.
2/ Różnica poziomów 120cm pokonana za pomocą 12 stopni o wymiarach 10x45cm. W połowie biegu zastosowano spocznik o tak dobranej długości, aby nie łamał rytmu kroków (rys. Buszrem).
- Pierwszy bieg schodowy
- Spocznik
- Drugi bieg schodowy. Ważne jest aby biegi składały się z takiej samej liczby stopni.
- Poziom docelowy.
- Długość kroku przyjęta jako 65cm
3/ Schody „widokowe” o wymiarach 6x53cm. Wzór na wymiary stopnia został zachowany (2×6+53=65cm), jednak ze względu na niewielką wysokość i dużą szerokość stopnia w naturalny sposób wymuszają spowolnienie kroków. Również zwiększona szerokość biegu sprzyja spacerowemu tempu i rozglądaniu się dookoła (rys. Buszrem).
