Materiały ogniotrwałe warto stosować szczególnie w takich miejscach, które są narażonych nie tylko na bezpośrednie działanie ognia, ale także bardzo wysoką temperaturę. Specjalnym rodzajem materiałów wysokotemperaturowych są materiały izolacyjne. Służą nie tylko do zapewniania bezpieczeństwa, ale także ograniczają straty ciepła. Rynek materiałów budowlanych i wykończeniowych oferuje szeroki asortyment materiałów izolacyjnych o różnorodnym zastosowaniu zarówno przydatnych w przemyśl, jak i w użytku domowym. Oto te najpopularniejsze.
Izolacyjne cegły ogniotrwałe posiadają małą przewodność termiczną i niską akumulację ciepła. Posiadają także niską zawartość żelaza, a im jest go mniej, a więcej tlenku glinu, w tym wyższej temperaturze może być zastosowana (zwykle między 1260°C do 1650°C). Tego typu cegły ogniotrwałe stosuje się jako warstwa wyłożenia ogniotrwałego lub jako izolacja dodatkowa dla wymurówki o większej gęstości.
Płyty izolacyjne są jednym z częściej stosowanych materiałów do produkcji płyt izolacyjnych jest wermikulit. Jest to obecna w środowisku naturalna warstwa krzemianu aluminiowo-magnezowego. Płyty wermikulitowi stosuje się w izolacji urządzeń grzewczych w gastronomii (typu grille, podgrzewacze, piekarniki), oraz do bojlerów domowych, pieców przemysłowych czy ścian wkładów kominkowych. Z reguły do wykonywania izolacyjnej obudowy kominka stosuje się inny rodzaj płyt, czyli płyty krzemianowo-wapniowe.
Maty z włókna ceramicznego składają się z długich, elastycznych, przeplatanych włókien wytworzonych w procesie „wydmuchiwania” i „przędzenia”, co daje wytrzymały, lekki i trwały materiał izolacyjny. Zależnie od gęstości splotu są wytrzymałe na temperatury w zakresie 1260°C-1600°C. Maty z włókien ceramicznych posiadają taką żaroodporność, jak twarde materiały, co więcej ich cechy izolacyjne są nawet 5 razy większe. Ogromną ich zaletą jest duża wytrzymałość na rozciąganie. Ponad to dobrze tłumią hałas. Często wykorzystuje się je np. w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym, w postaci izolacji kotłów i pieców.
Z włókien ceramicznych są również produkowane płyty (o nieco niższych właściwościach izolacyjnych od płyt wermikulitowych), sznury, uszczelki czy taśmy. Taśmy używa się często jako osłon izolacyjnych rur czy kabli.
