W technikach lakierowanych i emaliowanych chodzi o utrwalenie malowanej powierzchni i nadanie jej możliwie największej gładkości, połysku lub matowości.
Przygotowanie lakierów i emalii
Polega na sprawdzeniu konsystencji i ewentualnym rozcieńczeniu odpowiednim rozcieńczalnikiem ( w przypadku wyrobów jednoskładnikowych), dokładnym wymieszaniu ( w przypadku emalii), zmieszaniu obu składników w proporcji podanej przez producenta i ewentualnym rozcieńczeniu (w przypadku wyrobów dwuskładnikowych). We wszystkich czynnościach związanych z lakierami i emaliami należy przestrzegać czystości, ponieważ wszystkie zanieczyszczenia uniemożliwiają prawidłowe wykonanie powłoki. W czasie mieszania trzeba uważać, aby cząsteczki kożucha nie dostały się do emalii.
Materiały pomocnicze
Do materiałów pomocniczych w technice lakierniczej należą:
-rozcieńczalniki
-wypełniacze porów drewna
-bejce do drewna
-pasty do polerowania.
Narzędzia do prac lakierniczych
Do nanoszenia powłok stosuje się:
-miękkie pędzle o długim włosiu z sierści zwierząt futerkowych oraz pistolety natryskowe,
-tampony do politurowania wyrobów drewnianych,
-szpachle do nakładania szpachlówek,
-przybory do szlifowania papierem ściernym.
Emaliowanie
Powłoki z emalii olejnych lun syntetycznych wykonuje się przeważnie jako ostatnią warstwę malowania techniką olejną. Odpowiednio dobrana emalie nanosi się dość obficie pędzlem lub pistoletem natryskowym. Przy emaliowaniu należy dbać o czystość narzędzi i pomieszczenia. Temperatura otoczenia nie powinna być niższa niż 20°C. Ułożenie pokrywanego elementu w pozycji poziomej umożliwi naniesienie grubszej warstwy emalii bez obaw jej spływania. Przy nanoszeniu emalii na powierzchnie pionowe należy dokładnie przeszlifować podkład, aby zmniejszyć możliwość spływania emalii. Powłoki z emalii wykonuje się zarówno na podłożach stalowych (po zagruntowaniu farbą przeciwrdzewną), jak i na podłożach drewnianych.
Przy zmianie techniki malowania ważne jest, aby materiały poszczególnych warstw dobrze ze sobą współpracowały, np. farby olejne z farbami lub emaliami syntetycznymi. Nie można natomiast nanieść emalii nitrocelulozowej na warstwę farby olejnej, ponieważ rozpuszczalniki emalii zmiękczą powłokę olejna i spowodują powstanie pęcherzy.
Powłoki z emalii poliwinylowych i chlorokauczukowych stosuje się na podłożach stalowych jako warstwy chroniące przed korozja chemiczną emalie nakłada się w kilki warstwach na powierzchnie metalowe pokryte farbami podkładowymi. Emalie chlorokauczukowe i poliwinylowe należą do materiałów szybkoschnących.
Powłoki z wyrobów epoksydowych są to powłoki o charakterze chemoutwardzalnym, oba składniki (lakier i utwardzacz) miesza się w proporcji podanej na opakowaniu, a po upływie ok. 2 godzin rozcieńcza do potrzebnej konsystencji. Poszczególne warstwy emalii lub lakieru nanosi się na podkład z farby epoksydowej. Podłoże metalowe powinno być dokładnie oczyszczone i odtłuszczone. Praktycznie powłoka epoksydowa wysyca po 3-4 godzinach.
Powłoki z emalii nitrocelulozowych wykonuje się je głównie na wyrobach z płyt pilśniowych wiórowych i drewnie. Powierzchnia płyt pilśniowych i twardych powinna być uprzednio przeszlifowana w celu usunięcia parafiny, zaś płyt wiórowych w celu usunięcia kleju mocznikowego. Następnie powierzchnię płyty nasyca się słabym roztworem kleju kostnego z dodatkiem 0,5% formaliny i ponownie szlifuje. Powłokę z emalii nitrocelulozowej nanosi się metodą natryskową (dwie warstwy), a następnie poleruje.
Lakierowanie drewna
PRZYGOTOWANIE PODŁOŻA
- Całą powierzchnie przeznaczoną do lakierowania należy dwukrotnie i bardzo starannie oszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym wzdłuż słojów drewna. Po pierwszym szlifowaniu należy powierzchnie zwilżyć woda lub 3-5% roztworem kleju kostnego (ma to na celu podniesienie cienkich włókien drewna na jego powierzchni) i po wyschnięciu szlifować ponownie.
- Odżywiczanie drewna iglastego. Polega na rozpuszczeniu lub zługowaniu żywicy. Do rozpuszczenia żywicy można użyć 25% wodny roztwór acetonu, do ługowania -5% roztwór sod kaustycznej. Należy je nanieść dość obficie na miejsca poryte żywicą: po usunięciu żywicy powierzchnię Drewa zmywa się letnia wodą. Plamy występujące na drewnie można próbować usunąć 30% wodą utlenioną (w przypadku drewna liściastego) lub 5% roztworem kwasu szczawiowego (w przypadku drewna iglastego). Roztwory te działają silnie wybielającą.
BARWIENIE DREWNA
W celu uzyskania bardziej atrakcyjnej barwy, a także ukrycia naturalnych wad drewna stosuje się tzw. Bejcowanie (nasycenie roztworem barwnika syntetycznego). Roztwór barwiący nanosi się miękkim pędzlem, gąbką lub pistoletem natryskowym jedno- lub kilkokrotnie. Nadmiar roztworu nie wsiąkający w drewno trzeba zetrzeć szmatą . po wyschnięciu powierzchni należy ją przetrzeć suchym pędzlem lub gąbką w celu usunięcie osadu barwnika.
POWŁOKI Z LAKIERÓW OLEJNYCH
Lakiery olejne nanosi się pędzlem lub pistoletem natryskowym w kilku warstwach na powierzchnie drewniane zagruntowane uprzednio gruntownikiem pokostowym. Wskazane jest przeszlifowanie poszczególnych warstw papierem ściernym.
Politurowanie drewna
Polega na szybkim i równomiernym nanoszeniu na powierzchnie drewna bardzo cienkich warstw politury szelakowej lub nitrocelulozowej. Do ręcznego nanoszenia politury służą tampony ze szmat wełnianych lub waty, owiniętych lnianym płótnem. Tampon należy nasycić politurą, a następnie lekko dociskając do powierzchni wykonywać szybkie koliste ruchy. Przygotowaną powierzchnię drewna gruntuje się politurą (tampon należy uprzednio nasycić olejem lnianym) ok. 50 razy aż do wystąpienia słabego połysku. Po stwardnieniu pierwszej warstwy, tj. po kilku dniach, nanosi się kolejne 50 warstw politury, co stanowi tzw. Polerowanie wstępne. Ostatnia fazą jest polerowanie właściwe. W kolejnych warstwach stosuje się coraz rzadszy roztwór szelaku, aż w końcu ostatecznie polerowanie wykonuje się tamponem zwilżonym spirytusem. Politurowanie jest żmudnym i długotrwałym sposobem wykończania drewna, jednak staranne wykonane zapewnia specyficzny wysoki połysk, podkreślając rysunek słojów. Można także stosować politurowanie do ostatecznego wykańczania powłok z emalii nitrocelulozowych. Do tego celu stosuje się politure nitrocelulozową, natomiast do zwilżania tamponu- olej parafinowy.
Usterki powłok lakierniczych
Powłoki z lakierów i emalii nitrocelulozowych mogą wykazywać różnorodne wady:
- Bielenie powłoki. Spowodowane jest nadmierna jej wilgotnością , zbyt niską temperaturą pomieszczenia lub lakieru.
- Mogą być spowodowane nanoszeniem zbyt grubej warstwy lakieru lub niska jego lepkością.
- Pękanie. Powstaje po nałożeniu zbyt grubej warstwy lub zastosowaniu nieodpowiedniego podkładu.
- Pęcherze. Świadczą o nieodpowiedniej lepkości lakieru, naniesieniu zbyt grubej warstwy lub w zbyt niskiej temperaturze.
- Powstają po naniesieniu lakieru na niedostatecznie oczyszczone podłoże.
- Spowodowane jest naniesieniem lakieru na zatłuszczona powierzchnię lub nieodpowiednim materiałem podkładu.
